Tính đến năm 2022, tỷ lệ các tổ chức toàn cầu sử dụng AI đã tăng vọt, với 56% công ty tích hợp AI vào nhiều hoạt động khác nhau. Mặc dù AI mở ra tiềm năng chưa từng có, nhưng công chúng vẫn còn băn khoăn về những vấn đề như thông tin sai lệch, độ tin cậy và tính minh bạch.
Để ứng phó với những thách thức này, các cơ quan quản lý đang có động thái nhất định, minh chứng là việc ban hành Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo của EU.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu tầm quan trọng của Đạo luật này và xem xét việc áp dụng các hàng rào bảo vệ pháp lý giúp xây dựng niềm tin kỹ thuật số vào AI như thế nào.
Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo của EU là gì?
Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo của EU đang trên đà trở thành bộ luật đầu tiên quy định về AI. Đây là minh chứng cho thấy EU rất coi trọng việc xây dựng niềm tin kỹ thuật số và ưu tiên phúc lợi xã hội.
Đạo luật này đưa ra một khuôn khổ pháp lý toàn diện nhằm giải quyết các yêu cầu về đạo đức, hiệu suất và tính minh bạch khi đưa một hệ thống AI ra thị trường, đồng thời nêu chi tiết các điều khoản bảo vệ các quyền cơ bản.
Với trọng tâm là AI vì con người và có đạo đức, đạo luật này hướng đến việc đảm bảo triển khai AI một cách có trách nhiệm trên toàn Châu Âu. Đạo luật này đặc biệt chú trọng đến việc sử dụng các hệ thống quản lý rủi ro, thúc đẩy việc chủ động đánh giá và giảm thiểu các nguy cơ có thể xảy ra.
Đạo luật này xác định 4 loại rủi ro khác nhau của các hệ thống AI. Mỗi loại rủi ro đi kèm với một mức độ giám sát và các nghĩa vụ nhất định. Cụ thể như sau:
- Hệ thống AI không được chấp nhận hoặc bị cấm.
- Hệ thống AI có rủi ro cao.
- Hệ thống AI có rủi ro hạn chế.
- Hệ thống AI được coi là không có rủi ro.
Mục đích của Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo của EU
Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo của EU được xây dựng để thúc đẩy cả sự đổi mới lẫn quy định. Bằng cách tuân thủ khuôn khổ pháp lý có hệ thống và dễ dự đoán, Đạo luật này nhằm mục đích thúc đẩy việc phát triển và triển khai AI một cách có trách nhiệm, từ đó mở ra những lợi ích tiềm năng về kinh tế và xã hội.
Đạo luật cũng nhấn mạnh việc bảo vệ các quyền cơ bản thông qua các quy tắc toàn diện giúp ngăn chặn sự xâm phạm đến phúc lợi và đời sống của người dùng. Về bản chất, Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo của EU nhấn mạnh vai trò song song của tiến bộ công nghệ và quản lý rủi ro, nhằm giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn mà vẫn hỗ trợ sự đổi mới.
Hệ thống AI có rủi ro cao
Các hệ thống AI có rủi ro cao phải tuân thủ các quy định cụ thể của Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo và chịu sự giám sát chặt chẽ hơn. Để xác định một hệ thống như vậy, Đạo luật này có đưa ra một số tiêu chí tham khảo về những yếu tố có thể được coi là rủi ro cao. Ví dụ: theo Phụ lục II của Đạo luật, các hệ thống AI được tích hợp trong thiết bị y tế được coi là có rủi ro cao.
Triển khai Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo
Vào ngày 14 tháng 6 năm 2023, Nghị viện Châu Âu đã thông qua lập trường đàm phán của mình liên quan đến Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo. Lập trường này cùng với lập trường của Hội đồng sẽ là chủ đề thảo luận ba bên giữa Nghị viện Châu Âu, Hội đồng Châu Âu và Ủy ban Châu Âu.
Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo giới thiệu các "hộp cát" do các tổ chức quốc gia khác nhau quản lý để phát triển, thử nghiệm và xác thực các hệ thống AI. Vào năm 2022, một hộp cát thí điểm đã được chính phủ Tây Ban Nha khởi xướng. Ngoài ra, Đạo luật còn đưa ra một số điều khoản dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ để giảm bớt gánh nặng của các yêu cầu pháp lý cụ thể.
Tại sao quy định lại quan trọng đối với AI
AI đã len lỏi sâu vào những hoạt động tương tác kỹ thuật số của chúng ta, có sức mạnh định hình những thông tin chúng ta thấy và truy cập trên mạng. Chúng ta có thể thấy rõ tác động này qua các thuật toán trên mạng xã hội, những quảng cáo được cá nhân hóa và trải nghiệm ngân hàng trực tuyến.
Văn bản pháp lý này sẽ đóng vai trò then chốt trong việc định hướng sự phát triển của AI, đồng thời đảm bảo an toàn cho người dùng. Tương tự như Quy định Chung về Bảo vệ Dữ liệu (GDPR) đã trở thành tiêu chuẩn toàn cầu vào năm 2018, Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo của EU có tiềm năng trở thành một chuẩn mực quốc tế.
Vì AI ngày càng trở nên phổ biến trong cuộc sống của chúng ta, BSI đang theo dõi sát sao những ảnh hưởng trước mắt khi Đạo luật về Trí tuệ Nhân tạo của EU sắp sửa trở thành Quy định chính thức. Văn bản pháp lý này không chỉ ảnh hưởng đến việc quản lý các hệ thống AI mà còn hỗ trợ việc phát triển và áp dụng các tiêu chuẩn thực hành tốt nhất để xây dựng nền tảng thiết yếu cho niềm tin kỹ thuật số.
Niềm tin này rất quan trọng để giúp các hệ thống AI được chấp nhận rộng rãi và sử dụng tích cực trong xã hội.
